|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
น้ำ ถือได้ว่า เป็นปัจจัยหลักหรือสิ่งที่สำคัญที่สุดของมนุษย์ มนุษย์เราอาจจะงดอาหารได้หลาย ๆ วัน แต่ถ้าขาดน้ำเพียง 1 – 2 วัน ร่างกาย ก็จะทรุดโทรมหนักลงอย่างรวดเร็ว หากเราคิดถึงภาพโดยรวมของสังคมของประเทศชาติ หรือของโลกมนุษย์แล้ว เราจะเห็นได้ว่า น้ำเป็นแหล่งกำเนิดของสิ่งมีชีวิต ทั้งพืชและสัตว์ และเป็นสิ่งที่ทำให้เกิดความอุดมสมบูรณ์ แก่สิ่งมีชีวิตทั้งหลาย และถือเป็นปัจจัยสำคัญในการพัฒนาประเทศชาติได้อีกด้วย ประโยชน์ของน้ำนั้น มีมากมายนานัปการด้วยกัน เช่น ใช้เพื่อการอุปโภคบริโภค พวกเราต้องใช้น้ำสะอาดเพื่อดื่มกิน ใช้ประกอบอาหาร ทำความสะอาดชำระล้างร่างกาย เกษตรกร ก็ได้ใช้น้ำ เพื่อทำการเกษตรและการเลี้ยงสัตว์ โรงงานอุตสาหกรรมต่าง ๆ ต้องใช้น้ำเป็นวัตถุต่าง ๆ ใช้กับเครื่องจักรต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นการระบายความร้อน หรือการชะล้างกากและของเสียจากโรงงาน การขนส่งทางน้ำ มีความสำคัญมาตลอด ตั้งแต่สมัยโบราณกาลจนถึงปัจจุบัน อีกทั้งเรายังสามารถ เปลี่ยนพลังงานของน้ำให้เป็นพลังงานไฟฟ้า เพื่อไปใช้ประโยชน์อย่างไม่รู้จบสิ้น ดังนั้น เมื่อเราเห็นความสำคัญของน้ำแล้ว ขอได้โปรด ปลุกจิตสำนึกของตนเอง และคนใกล้ชิด เพื่อช่วยกันถนอมรักษาทรัพยากรน้ำ เอาไว้ให้ได้นานที่สุด เพราะคนเราทุกคน มีส่วนสำคัญในการแก้ปัญหาที่เกิดขึ้น การช่วยกันรักษาทรัพยากรน้ำนั้น เราสามารถช่วยกันได้หลายวิธี เช่น การไม่ตัดไม้ทำลายป่า อันเป็นการทำลายต้นน้ำตามธรรมชาติ การไม่ทิ้งขยะและของเสียทั้งจากบ้านและโรงงานอุตสาหกรรมลงในแม่น้ำลำคลอง เป็นต้น วันนี้ ผู้เขียน จะได้มาเล่าถึงความเป็นมาของโครงการอ่างเก็บน้ำญวน (ฝายโป่งจี้หรือตะผ้า) ในพื้นที่เขต ต.ร่มเย็น อ.เชียงคำ จ.พะเยา รวมไปถึงประวัติความเป็นมาของลำน้ำญวนว่า กว่าจะมาเป็นแม่น้ำสายนี้นั้น มีลำน้ำจำนวนมากถึง 21 สายด้วยกัน ที่ได้ไหลมาหล่อรวมตัว จนกลายเป็นสายน้ำญวนสายใหญ่ เพื่อหล่อเลี้ยงชีวิตของพี่น้องชุมชนชาวอำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา และ ชุมชนใกล้เคียง ตั้งแต่อดีตเรื่อยมาจนกระทั่งถึงปัจจุบัน
สำหรับลำน้ำญวนวสายนี้ มีความยาวของสายแม่น้ำยาวประมาณ 36.5 กิโลเมตร ถ้านับจากขุนน้ำญวนลงไปไหลรวมกับแม่น้ำลาว ไหลลงสู่ แม่น้ำอิง และไหลขึ้นไปรวมกับลำน้ำของหรือลำน้ำแม่น้ำโขงเขตแดนกั้นระหว่างประเทศไทยกับประเทศสาธารณประชาธิปไตยประชาชนชาว (สปป.ลาว) สืบต่อไป ตามคำบอกเล่าของผู้เฒ่าผู้แก่ พ่ออุ้ยแม่อุ้ย และพ่อแม่ครูบาอาจารย์ ได้เล่าให้ฟังอย่างอย่างคร่าวๆว่า “ชื่อ น้ำญวน นั้น น่าจะมีสาเหตุที่สันนิษฐานได้เป็นสองอย่างคือ ข้อสันนิษฐานประการแรกนั้น คำว่า น้ำญวน หรือ ขุนญวนนั้น น่าจะมาจากบริเวณที่เป็นต้นกำเนิดแม่น้ำหรือที่เราเรียกว่า ตาน้ำ หรือ ขุนน้ำนั้น อาจจะมีชาวญวนอาศัยอยู่มาก่อน หลักฐานนี้ยังไม่มีการพิสูจน์อย่างแน่ชัด ยังมีกล่าวติดตลกว่า “หากลำน้ำนี้ ไม่ใช่ชื่อว่า ลำน้ำญวน โครงการก่อสร้างอ่างเก็บน้ำ ก็คงดำเนินการก่อสร้างจนสำเร็จเสร็จสิ้นไปแล้ว” ส่วนข้อสันนิษฐานประการที่สองนั้น คำว่า น้ำญวน หรือ ขุนยวน น่าจะเป็นคำที่ผิดเพี้ยนมาจากคำว่า ขุนยม เนื่องด้วย มีจุดกำเนิดใกล้เคียงกัน แต่อยู่คนละฝั่งหรือคนละด้านของเทือกเขา ซึ่งขุนน้ำยม ก็เกิดจากเทือกเขาเดียวกัน นั่นก็คือเทือกเขาผีปันน้ำ และได้เป็นต้นกำเนิดแม่น้ำยมอยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติภูลังกา อำเภอปง ซึ่งมีเทือกเขาที่ติดต่อกันกับตำบลร่มเย็น อำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา จะเป็นข้อสันนิษฐานข้อใดถูกต้องนั้น อันนี้ทางผู้เขียนต้องขออภัยจริงๆ ที่ไม่ทราบที่มาหรือข้อมูลตรงจุดนี้ หากใครทราบหรือมีข้อมูลที่ดีกว่านี้ ช่วยกรุณาช่วยให้ผู้เขียนได้รับความกระจ่างในเรื่องนี้ด้วย หรือท่านจะส่งคำแนะนำหรือข้อคิดเห็นต่างๆให้กับผู้เขียน โปรดส่งไปที่ songkran999@hotmail.com จักขอบพระคุณเป็นอย่างยิ่ง สำหรับ แม่น้ำญวนนั้น กว่าจะไหลทอดยาวลงมาเป็นสายน้ำใหญ่ ที่คอยหล่อเลี้ยงและชุบชีวิตชุมชนในท้องที่อำเภอเชียงคำและอำเภอใกล้เคียง ในจังหวัดพะเยา สืบมาจนกระทั่งถึงทุกวันนี้นั้น มีลำห้วยใหญ่น้อยที่คอยผสมผสานสายน้ำสายนี้ให้มีมากยิ่งขึ้น ถ้านับรวมกันมีมากถึง 21 สายน้ำด้วยกัน วันนี้ ผู้เขียนจะมาไล่เรียงแต่ละสายน้ำ ตั้งแต่จุดกำเนิดที่เราเรียกว่า ตาน้ำ หรือ ขุนน้ำสายนี้มาให้ผู้อ่านได้ติดตามกันต่อไปครับ
สายน้ำสาย ที่ 1 คือสายน้ำญวน หรือ ขุนญวน นั่นเอง มีจุดกำเนิดมาจากเทือกเขาผีปันน้ำที่กั้นเขตแดนระหว่างประเทศไทยกับประเทศสาธารณประชาธิปไตยประชาชนลาว (สปป.ลาว ) และเทือกเขาอีกฝั่งหนึ่ง ก็เป็นต้นกำเนิดของขุนยม หรือ แม่น้ำยม นั่นเอง และสถานที่ที่เรียกว่า ขุนน้ำญวนนี่เอง ชาวบ้านผาหลัก บ้านยอด บ้านผาสิงห์ (บ้านห้วยเหาะ) บ้านปางส้าน ซึ่งอยู่ที่ ต.ยอด อ.สองแคว จ.น่าน ซึ่งเป็นญาติๆ ของผู้เขียนได้เล่าให้ฟังว่า เคยข้ามดอยหรือภูเขา ประมาณสองถึงสามลูก เพื่อเดินทางมาหาปลาแถวบริเวณขุนน้ำญวน และปลาบริเวณนี้มีอยู่เยอะมาก ซึ่งตรงนี้ผู้เขียนเอง ก็ยังไม่เคยไป เพียงแต่ได้รับฟังจากคำบอกเล่าของผู้ที่เคยเดินทางไปมาเท่านั้น หวังว่า คงมีสักวันจะได้เดินทางไปสำรวจยังสถานที่จริง ยังไงหากเคยมีทีมนักสำรวจไปมาแล้ว ช่วยกรุณาส่งข้อมูลให้ผู้เขียนด้วยนะครับ เพื่อประโยชน์ในการศึกษาเชิงอนุรักษ์สืบต่อไป
สายน้ำสายที่ 2 คือ สายน้ำจากลำห้วยบ้านเมี่ยนหรือเย้าบ้านหนองห้า ปัจจุบันได้เปลี่ยนชื่อเป็น โครงการบ้านเล็กในป่าใหญ่ บ้านหนองห้า ต.ร่มเย็น อ.เชียงคำ จ.พะเยา เป็นโครงการในพระราชดำริ ขององค์สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ติดตามอ่านประวัติความเป็นมาของโครงการโดยคลิ๊กที่รูปภาพข้างบนครับ สำหรับลำห้วยนี้ อาจจะถือได้ว่า เป็นขุนน้ำ หรือ ตาน้ำ ของลำน้ำญวนอีกแห่งหนึ่งก็ว่าได้ เพราะเป็นพื้นที่ที่มีเขตหรือแบ่งปันพื้นที่ของเขตแดนในพื้นที่ของตำบลร่มเย็น ซึ่งทางทิศเหนือของหมู่บ้านหนองห้า มีอาณาเขตติดกับเขตแดนประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว (สปป.ลาว) ทิศใต้มีพื้นที่ติดกับขุนน้ำลาว ของ ต.แม่ลาว อ.เชียงคำ จ.พะเยา ส่วนทิศตะวันออกนั้น มีอาณาเขตติดกับอุทยานแห่งชาติสะเกิน ต.ยอด อ.สองแคว จ.น่าน และทางทิศตะวันตก ก็ติดกับบ้านเย้าห้วยลึกและบ้านเย้าต้นผึ้ง ปัจจุบันบ้านเย้าห้วยลึกไม่มีแล้ว เนื่องด้วยชาวเขาเหล่านั้น ได้พากันอพยพมาอยู่ที่บ้านต้นผึ้ง บ้านผาแดงบนและผาแดงล่างกันหมดแล้ว
สายน้ำสายที่ 3 คือ สายน้ำจากน้ำตกภูอานม้า หรือ น้ำตกหนองห้า ถือได้ว่า เป็นลำห้วยที่มีสายน้ำมากพอสมควร อีกทั้งยังเป็นน้ำตกแห่งใหม่ของชาวตำบลร่มเย็น ที่ยังไม่ค่อยเป็นที่รู้จักกันเท่าไหร่และยังไม่มีการแนะนำอย่างเป็นทางการ แต่คงอีกไม่นานคาดว่า น่าจะเป็นที่รู้จักมากกว่านี้ สายน้ำสายนี้ มีความชุ่มฉ่ำเย็นใสเย็นมาก ผู้เขียนได้มีโอกาสไปสัมผัสเมื่อครั้งเดินทางไปทัศนศึกษาโครงการบ้านเล็กในป่าใหญ่เมื่อปี พ.ศ. 2547 สายน้ำจากลำห้วยดังกล่าวได้ไหลลงสู่แม่น้ำญวน เพื่มเพิ่มน้ำญวนให้มีมากขึ้น
สายน้ำสายที่ 4 คือ สายน้ำที่จากลำห้วยลึก ลำห้วยนี้ เป็นลำห้วยของหมู่บ้านเย้าห้วยลึกมาก่อนแต่เดิม อยู่ทางตอนเหนือบ้านต้นผึ้งไปประมาณ 1 กิโลเมตร ทางไปโครงการบ้านเล็กในป่าใหญ่ บ้านหนองห้า เมื่อเลยหมู่บ้านต้นผึ้ง ต.ร่มเย็น ไปประมาณ 1 กิโลเมตร จะมีทางเท้าเลี้ยวเข้าไปทางซ้ายมือที่สวนลิ้นจี่ของชาวบ้าน เดินเท้าไปประมาณ 500 เมตร ก็จะถึงสถูปเจดีย์ครอบรอยพระบาทพระอริสงฆ์ ซึ่งท่านครูบาเทือง นาถสีโล ได้นำพุทธศาสนิกชนและศรัทธาสร้างไว้ ท่านสามมารถแวะนมัสการรอยพระบาทได้ตามภาพข้างบนครับ และที่บริเวณแห่งนี้เอง ในอดีตเคยเป็นจุดแวะพักดื่มน้ำและพักค้างแรม พร้อมกับได้กราบนมัสการรอยพระบาท ของผู้คนที่อพยพมาจากจังหวัดน่าน เพื่อมาอยู่ในเขตอำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา อ่านประวัติความเป็นมาของการอพยพได้โดยคลิ๊กที่ภาพครับ
สายน้ำสายที่ 5 คือ สายน้ำจากลำห้วยบ้านต้นผึ้ง เป็นลำห้วยที่เกิดจากหุบเขาบ้านพี่น้องชาวเขาเผ่าเมี่ยน บ้านต้นผึ้ง ต.ร่มเย็น เป็นหมู่บ้านที่มีความอุดมสมบูรณ์ มีน้ำตกอยู่ข้างบนหมู่บ้านในฤดูฝน และลำห้วยก็ไม่เคยเหือดแห้ง ชาวบ้านต้นผึ้งได้อาศัยน้ำจากลำห้วยนี้ เพื่อใช้ในการอุปโภคบริโภค แม้จะอยู่บนที่พื้นที่ภูเขาสูง แต่ก็ยังมีน้ำท่าที่อุดมสมบูรณ์ และน้ำจากลำห้วยสายดังกล่าว ก็ได้ไหลลงสู่ลำน้ำญวนสืบไป สายน้ำสายที่ 6 คือสายน้ำจากลำห้วยถ้าผาหมี ซึ่งเป็นคล้ายถ้ำ แต่เป็นหินผาขนาดใหญ่มาก มีลำไหลตลอดทั้งปี อยู่ทางด้านทิศตะวันออกของหมู่บ้านพี่น้องชาวเขาเผ่าเมี่ยน บ้านผาแดงล่าง ต.ร่มเย็น แล้วไหลลงสู่ลำน้ำญวน สายน้ำสายที่ 7 คือสายน้ำจากลำห้วยจ้อล่อ ซึ่งเป็นชื่อของต้นไม้ชนิดหนึ่ง อันนี้ผมไม่แน่ใจว่า เป็น ต้นที่มีชื่อเดียวกันกับต้นอินทนิลบกหรือเปล่าก็ไม่ทราบ แต่ทราบมาว่า ลำห้วยจ้อล่อนี้ มีอยู่เต็มลำห้วยนี้ อยู่แถวบริเวณบ้านผาแดงล่างกับบ้านปางถ้ำต่อเนื่องกัน บางแห่งก็อธิบายว่า ต้นจ้อล้อ สามารถน้ำไปต้มหรือนึ่ง เป็นอาหารรับประทานได้ อันนี้ต้องรอผู้รู้มาให้ความกระจ่างสืบต่อไปนะครับ สำหรับน้ำในลำห้วยนี้ ก็ไหลมารวมกลายเป็นลำน้ำญวนสืบมาตั้งแต่อดีตจนกระทั่งถึงปัจจุบัน สายน้ำสายที่ 8 คือ สายน้ำห้วยผาตอม หรือ ผาตรอม อันนี้ผู้เขียนไม่ทราบว่า ชื่อไหนถูกกันแน่ แต่ที่แน่ๆ ลำห้วยสายนี้ ได้หลั่งรินน้ำเป็นสายลงสู่แม่น้ำญวนของเราด้วยเช่นกัน ลำห้วยอยู่บริเวณบ้านปางถ้ำ ต.ร่มเย็น อ.เชียงคำ จ.พะเยา
สายน้ำสายที่ 9 คือ สายจากถ้ำน้ำลอด เป็นน้ำที่ไหลออกมาจากถ้ำหินปูนขนาดเล็ก อยู่ติดกับบริเวณถ้ำผ้าแดง อยู่ตรงบริเวณภูเขาที่มีชื่อว่า ดอยผาช่อ ภายในถ้ำมีแอ่งน้ำขนาดใหญ่มาก ผู้เขียนเคยเข้าไปสัมผัสถ้ำน้ำลอดสายนี้บ่อยครั้งมาก แต่ไม่มีอุปกรณ์ถ่ายภาพและแสงเพียงพอเพื่อจะนำภาพมาฝากได้ วันนี้น้องฮง ได้ถ่ายภาพมาให้พวกเราได้รับชมกัน เห็นสายน้ำสวยใสเย็นชุ่มฉ่ำ อยู่ใต้ฝนังถ้ำที่แสนสวยงาม สายน้ำนี้ได้ไหลดั้นด้นออกมาเป็นบ่อน้ำผุดตรงหน้าปากถ้ำ และไหลลงไปรวมเป็นสายน้ำญวนที่อยู่ตรงวนอุทยานแห่งชาติภูซาง บ้านปางถ้ำ ต.ร่มเย็น อ.เชียงคำ จ.พะเยา
สายน้ำสายที่ 10 คือสายน้ำจากลำห้วยน้ำดั้น เป็นสายน้ำที่ดั้นออกมาจากภูเขาหรือดอยผาขาม เป็นแม่น้ำที่ชาวบ้านเชื่อกันว่า เป็นแม่น้ำศักดิ์สิทธิ์ มักจะมีของศักดิ์สิทธิ์ไหลออกมากับสายน้ำด้วย เช่น งาช้างน้ำ เป็นต้น ภายในถ้ำมีหินผามีลักษณ์ใบหน้าคน ที่รอให้นักท่องเที่ยวไปเที่ยว แต่ถนนหนทางปัจจุบันค่อนข้างไปลำบากอยู่อีกทั้ง การเข้าไปชมยังอันตราย ต้องมีผู้นำทางและมีอุปกรณ์ในการปีนป่ายพอสมควรอยู่ หากท่านสนใจไปเที่ยวชม สามารถสอบถามน้องฮง โดยคลิ๊กที่ชื่อ คุณ Surapong Wetpisai นี้ได้เลยครับ หรือคลิ๊กอ่านประวัติความเป็นมาและประสบการณ์ในการผจญภัยในการพิชิตถ้ำน้ำดั้นโดยคลิ๊กที่ภาพหรือ หากต้องการอ่านเรื่องราวของดอยผาขามและประวัติความเป็นมา คลิ๊กตัวหนังสือนี่ได้เลยครับ สายน้ำสายที่ 11 ก็คือสายน้ำห้วยกำปอง เป็นสายน้ำที่ไหลลงสู่แม่น้ำญวนอีกสายหนึ่ง อยู่ตรงบริเวณสถานที่ทำกินของชาวบ้านน้ำญวนพัฒนา หรือ ชาวบ้านปางปอบไปทางทิศตะวันออกของหมู่บ้าน สายน้ำสายที่ 12 คือ สายน้ำจากลำห้วยต้นยาง อยู่ใกล้ๆ บริเวณลำห้วยกำปอง เป็นลำห้วยขนาดเล็กแต่น้ำไหลตลอดปี ไหลลงไปสู่ลำน้ำญวนด้วยเช่นกัน
สายน้ำสายที่ 13 คือ ลำน้ำจากลำห้วยเคียน เป็นสายน้ำที่เกิดจากบนภูเขาแถวบริเวณบ้านห้วยเคียน ซึ่งเป็นหมู่บ้านชาวเขาเผ่าเย้าหรือเมี่ยน ซึ่งเมื่อก่อนเคยมีชาวบ้านอยู่จำนวนเยอะหลายหลังคาเรือน ปัจจุบันได้อพยพลงมาอยู่บ้านปางปอบหรือบ้านน้ำญวนพัฒนากันมากขึ้นคงเหลือ อยู่ไม่กี่หลัง แต่สายน้ำห้วยเคียนก็ยังคงไหลลงสู่แม่น้ำญวนอย่างไม่ขาดสาย
สายน้ำสายที่ 14 คือ ลำน้ำจากห้วยหอย ซึ่งก็เป็นลำน้ำที่เกิดแถวบริเวณหมู่บ้านห้วยหอย อยู่บนหมู่บ้านน้ำญวนพัฒนาหรือบ้านปางปอบ ก็เป็นหมู่บ้านชาวเขาเผ่าเย้าหรือเมี่ยนด้วยเช่นกัน แต่ปัจจุบัน ไม่ค่อยมีบ้านอยู่เยอะเท่าที่ควร เนื่องด้วยได้อพยพลงมาอยู่บ้านน้ำญวนพัฒนามากขึ้น และสายน้ำก็ยังคงไหลเป็นปกติสู่ลำน้ำญวนตลอดเวลา สายน้ำสายที่ 15 คือลำน้ำจากลำห้วยผักหล่ะ ภาษาภาคกลางเรียนกว่า ผักชะอม เป็นลำน้ำที่ไหลลงสู่ลำน้ำญวน ตรงบริเวณบ้านน้ำญวนพัฒนาหรือบ้านปางปอบนั่นเอง
สายน้ำสายที่ 16 คือ สายน้ำจากลำห้วยปุ้ม เป็นสายน้ำค่อนข้างใหญ่ ไหลมาจากบ้านห้วยปุ้ม และไหลแรงตลอดปี ซึ่งเป็นหมู่บ้านของชาวเขาเผ่าเย้าหรือเมี่ยน เป็นหมู่บ้านที่มีอาณาเขตติดกับฝั่งประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว มีบ้านน้ำโต้ม บ้านน้ำปาย เป็นต้น และในอดีตสถานที่บ้านห้วยปุ้มแห่งนี้ เคยถูกกองกำลังผู้ก่อการร้ายคอมมิวนิสต์บุกเข้ามาโจมตี ทำให้ชาวบ้านได้รับบาดเจ็บและล้มตายไปเป็นจำนวนมาก สายน้ำสายที่ 17 คือ สายน้ำจากลำห้วยป่าไร่ ไหลลงสู่แม่น้ำญวนถัดจากลำน้ำห้วยปุ้มมาเพียงเล็กน้อย สายน้ำสายที่ 18 คือ สายน้ำจากลำห้วยดินสอ ก็ได้ไหลลงมาสู่แม่น้ำญวนด้วยเช่นกัน ตรงบริเวณตรงข้ามกับลำน้ำห้วยเฮีย สายน้ำสายที่ 19 คือลำน้ำจากลำห้วยเฮีย เป็นลำน้ำห้วยที่มีน้ำมากตลอดทั้งปี ในอดีตชาวบ้านบ้านเกษตรเคยหลายท่าน เคยอาศัยลำห้วยนี้ เพื่อใช้ในการทำนาและปลูกพืชผักต่างๆ จวบจนกระทั่ง เมื่อปี พ.ศ. 2538 เกิดฝนตกหนักและน้ำป่าไหลหลาก ทำให้ทำลายร่อยน้ำเสียจนหมดสิ้น ไม่หลงเหลือสภาพเดิมให้เห็น บางแห่งบางช่วงของแม่น้ำก็ไม่เห็นมีน้ำไหล แต่พอมาถึงที่บรรจบกับแม่น้ำญวนก็มีสายน้ำไหลออกมาให้เห็น
สายน้ำสายที่ 20 คือ สายน้ำห้วยเฮี้ย เป็นลำน้ำห้วยที่มีน้ำไหลมากมาย เกิดจากภูเขาป่าสะบ้า ที่ปล่อยน้ำจากป่าและต้นไม้ที่อุดมสมบูรณ์ลงสู่แม่น้ำญวนจำนวนมาก ประชาชนได้อาศัยลำห้วยสายนี้ในการใช้น้ำเพื่อการเกษตร เช่น การปลูกยางพารา เป็นต้น อีกทั้งปัจจุบัน ได้มีชาวบ้านเกษตรสมบูรณ์ และ ชาวบ้านบ้านสบสา ได้นำท่อพีวีซี มาต่อน้ำประปาภูเขา เพื่อนำไปใช้ในหมู่บ้านของตนเองอีกด้วย สายน้ำสายที่ 21 คือ สายน้ำลำห้วยจ้างต๋าย หรือ ห้วยช้างตาย ก็เป็นลำห้วยขนาดเล็ก แต่ก็พอมีน้ำไหลลงสู่ลำน้ำญวนตลอดปีเช่นกัน และสุดท้ายสายน้ำทุกสาย ก็ได้ไหลมารวมตัวกันที่ฝายโป่งจี้ และรอคอยโครงการสร้างอ่างเก็บน้ำญวน ณ บริเวณที่ตรงนี้ รับชมวีดีโอเกี่ยวกับลำน้ำญวนและการน้ำสายน้ำสายหนึ่งของลำน้ำนี้มาทำเป็นประปาภูเขาของหมู่บ้านเกษตรสมบูรณ์ ต.ร่มเย็น อ.เชียงคำ จ.พะเยา ได้ในนี้เลยครับ
|
ช่วงนี้กำลังอัพเดทอข้อมูลและเรื่องราวต่างๆเรื่อยๆทุกวันครับ ขอบคุณที่เข้ามาติดตามรับชมนะครับ
รวมลิงค์หน่วยงานในเชียงคำ ท่านสามารถคลิ๊กเข้าชมเว็ปไซต์และเฟรชบุ๊คของหน่วยงานต่างๆของอำเภอเชียงคำเราได้เลยนะครับ |
|||||||
![]() |
|||||||
ลิงค์ หน่วยงานสาธารณสุข ในอำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา | |||||||
ที่ | ชื่อสถานที่ / เว็ปไซต์ คลิ๊ก | ที่ | ชื่อสถานที่ / เว็ปไซต์ คลิ๊ก | ||||
1. | โรงพยาบาลเชียงคำ | 1. | ศูนย์กู้ชีพ รพ.เชียงคำ |
||||
2. | สาธารณสุขอำเภอเชียงคำ | 2. | มูลนิธิสยามรวมใจปู่อินทร์ | ||||
3. | รพ.สต. หย่วน | 3. | คลีนิคหมอ | ||||
4. | รพ.สต. เวียง | 4. | คลีนิคหมอ | ||||
5. | รพ.สต. เชียงบาน | 5. | คลีนิคหมอ | ||||
6. | รพ.สต. น้ำแวน | 6. | คลีนิคหมอ | ||||
7. | รพ.สต. ผาลาด | 7. | คลีนิคหมอ | ||||
8. | รพ.สต. ฝายกวาง | 8. | คลีนิคหมอ | ||||
9. | รพ.สต. แวนโค้ง | 9. | คลีนิคหมอ | ||||
10. | รพ.สต. ทุ่งผาสุข | 10. | คลีนิคหมอ | ||||
11. | รพ.สต. แม่ลาว | 11. | คลีนิคหมอ | ||||
12. | รพ.สต. น้ำมิน | 12. | คลีนิคหมอ |
||||
13. | รพ.สต. จำบอน | 13. | คลีนิคหมอ | ||||
14. | รพ.สต. สันปูเลย | 14. | คลีนิคหมอ | ||||
15. | รพ.สต. ปางมดแดง | 15. | คลีนิคหมอ | ||||
16. | รพ.สต. เจดีย์คำ | 16. | คลีนิคหมอ | ||||
17. | รพ.สต. ร่มเย็น | 17. | คลีนิคหมอ | ||||
18. | รพ.สต. หนองป่าแพะ | 18. | คลีนิคหมอ | ||||
19. | รพ.สต. ปางถ้ำ | 19. | คลีนิคหมอ |
รวมลิงค์หน่วยงานในเชียงคำ ท่านสามารถคลิ๊กเข้าชมเว็ปไซต์และเฟรชบุ๊คของหน่วยงานต่างๆของอำเภอเชียงคำเราได้เลยนะครับ |
|||||||
![]() |
|||||||
ลิงค์ สถานที่ท้องเที่ยวทางวัฒนธรรมและธรรมชาติของเชียงคำ | |||||||
ที่ | ชื่อสถานที่ / เว็ปไซต์ คลิ๊ก | ที่ | ชื่อสถานที่ / เว็ปไซต์ คลิ๊ก | ||||
1. | วัดพระธาตุดอยคำ | 1. | อุทยานแห่งชาติภูซาง | ||||
2. | วัดพระนั่งดิน | 2. | วัดแสนเมืองมา | ||||
3. | วัดนันตาราม | 3. | ศูนย์วัฒนธรรมไทลื้อ | ||||
4. | อนุสรณ์ผู้เสียสละ | 4. | วัดพระธาตุสบแวน | ||||
5. | น้ำตกน้ำมิน | 5. | ด่านชายแดนบ้านฮวก | ||||
6. | อ่างเก็บน้ำบ้านแฮะ | 6. | ถ้ำผาแดง ถ้ำน้ำลอด ปางถ้ำ | ||||
7. | อ่างเก็บน้ำแม่ต๋ำ | 7. | ถ้ำห้วยสา | ||||
8. | น้ำตกคะแนง | 8. | อ่างเก็บน้ำห้วยสา บ้านห้วยสา | ||||
9. | ถ้ำห้วยน้ำดั้น รูปหน้าคน | 9. | อ่างเก็บน้ำห้วยสา บ้านคุ้ม | ||||
10. | น้ำตกขุนลาว บ้านคะแนง | 10. | โครงการบ้านเล็กในป่าใหญ่ | ||||
11. | ดอยผาขาม | 11. | ภูอานม้า ต.ร่มเย็น | ||||
12. | น้ำตกห้วยเคียน | 12. | ถ้ำตาถ้ำยาย ต.ร่มเย็น | ||||
13. | วัดพระธาตุขุนห้วยสวด | 13. | ถ้ำบ้านวังถ้ำ ต.แม่ลาว | ||||
14. | ศูนย์หัตถกรรมไทลื้อทุ่งมอก | 14. | แนวกำแพงเก่าบ้านเวียง | ||||
15. | กู่ผาแดงบ้านกอม ต.เวียง | 15. | อ่างเก็บน้ำญวน | ||||
16. | วังตาด ต.ร่มเย็น | 16. | วัดร้องเก่า |
รวมลิงค์หน่วยงานในเชียงคำ ท่านสามารถคลิ๊กเข้าชมเว็ปไซต์และเฟรชบุ๊คของหน่วยงานต่างๆของอำเภอเชียงคำเราได้เลยนะครับ |
|||||||
![]() |
|||||||
ศูนย์จำหน่ายสินค้าและของที่ระลึก | |||||||
ที่ | ชื่อสถานที่ / เว็ปไซต์ คลิ๊ก | ที่ | ชื่อสถานที่ / เว็ปไซต์ คลิ๊ก | ||||
1. | ศูนย์โอท็อป | ||||||
2. | ศูนย์ฯวัดพระนั่งดิน | ||||||
3. | ผ้าทอไทลื้อ บ้านทุ่งมอก | ||||||
4. | กาละแมโบราณ | ||||||
5. | ผักตบชวาและผ้าปักโครเช |
รวมลิงค์หน่วยงานในเชียงคำ ท่านสามารถคลิ๊กเข้าชมเว็ปไซต์และเฟรชบุ๊คของหน่วยงานต่างๆของอำเภอเชียงคำเราได้เลยนะครับ |
|||||||
![]() |
|||||||
ตำบลหย่วน อำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา | |||||||
ที่ | ชื่อสถานที่ / เว็ปไซต์ คลิ๊ก | ที่ | ชื่อสถานที่ / เว็ปไซต์ คลิ๊ก | ||||
1. | บ้านธาตุสบแวน หมู่ 1 | 9. | บ้านงุ้น | ||||
2. | บ้านธาตุสบแวน หมู่ 2 | 10. | บ้านใหม่นันทะวงค์ | ||||
3. | บ้านหย่วน | 11. | บ้านกอม | ||||
4. | บ้านมาง | 12. | บ้านป่าแดด | ||||
5. | บ้านดอนไชย | 13. | บ้านทุ่งบานเย็น | ||||
6. | บ้านแช่แห้ง | 14. | บ้านเปื๋อยเปียง | ||||
7. | บ้านแดนเมือง | 15. | บ้านเชียงคำ | ||||
8. | บ้านตลาด (วัดบุนนาค) | ||||||
รวมลิงค์หน่วยงานในเชียงคำ ท่านสามารถคลิ๊กเข้าชมเว็ปไซต์และเฟรชบุ๊คของหน่วยงานต่างๆของอำเภอเชียงคำเราได้เลยนะครับ |
|||||||
![]() |
|||||||
ตำบลเวียง อำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา | |||||||
ที่ | ชื่อสถานที่ / เว็ปไซต์ คลิ๊ก | ที่ | ชื่อสถานที่ / เว็ปไซต์ คลิ๊ก | ||||
1. | บ้านปี้ หมู่ที่ 1 | 6. | บ้านเวียง | ||||
2. | บ้านคือ | 7. | บ้านพระนั่งดิน | ||||
3. | บ้านทราย | 8. | บ้านดอนไชย | ||||
4. | บ้านล้า | 9. | บ้านดอนแก้ว | ||||
5. | บ้านไชยพรม | 10. | บ้านปี้ หมู่ที่ 10 | facebook |
รวมลิงค์หน่วยงานในเชียงคำ ท่านสามารถคลิ๊กเข้าชมเว็ปไซต์และเฟรชบุ๊คของหน่วยงานต่างๆของอำเภอเชียงคำเราได้เลยนะครับ |
|||||||
![]() |
|||||||
ตำบลน้ำแวน อำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา | |||||||
ที่ | ชื่อสถานที่ / เว็ปไซต์ คลิ๊ก | ที่ | ชื่อสถานที่ / เว็ปไซต์ คลิ๊ก | ||||
1. | บ้านน้ำแวน หมู่ที่ 1 | 8. | บ้านสนธิ์พัฒนา | ||||
2. | บ้านน้ำแวน หมู่ที่ 2 | 9. | บ้านห้วยบง | ||||
3. | บ้านไคร้ป่าคา | 10. | บ้านป่าแดงสามัคคี | ||||
4. | บ้านแม่ต๋ำ | 11. | บ้านก้าวเจริญ | ||||
5. | บ้านผาลาด | 12. | บ้านสันเวียงทอง | facebook |
|||
6. | บ้านชัยชุมภู | 13. | บ้านชัยเจริญ | ||||
7. | บ้านแม่ต๋ำท่าข้าม | 14. | บ้านแวนศรีชุม | ||||
รวมลิงค์หน่วยงานในเชียงคำ ท่านสามารถคลิ๊กเข้าชมเว็ปไซต์และเฟรชบุ๊คของหน่วยงานต่างๆของอำเภอเชียงคำเราได้เลยนะครับ |
|||||||
![]() |
|||||||
ตำบลเจดีย์คำ อำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา | |||||||
ที่ | ชื่อสถานที่ / เว็ปไซต์ คลิ๊ก | ที่ | ชื่อสถานที่ / เว็ปไซต์ คลิ๊ก | ||||
1. | บ้านวังเค็มเก่า | 7. | บ้านบุญยืน | ||||
2. | บ้านวังเค็มใหม่ | 8. | บ้านดอนลาว | ||||
3. | บ้านใหม่ไพรสนธิ์ | 9. | บ้านปิน | ||||
4. | บ้านปัวชัย | 10. | บ้านร่องค้อม | ||||
5. | บ้านปุ | 11. | บ้านอัมพร | facebook |
|||
6. | บ้านกว้าน | 12. | บ้านบุญชัย |
รวมลิงค์หน่วยงานในเชียงคำ ท่านสามารถคลิ๊กเข้าชมเว็ปไซต์และเฟรชบุ๊คของหน่วยงานต่างๆของอำเภอเชียงคำเราได้เลยนะครับ |
|||||||
![]() |
|||||||
ตำบลฝายกวาง อำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา | |||||||
ที่ | ชื่อสถานที่ / เว็ปไซต์ คลิ๊ก | ที่ | ชื่อสถานที่ / เว็ปไซต์ คลิ๊ก | ||||
1. | บ้านฝายกวาง | 10. | บ้านทุ่งหล่มใหม่ | ||||
2. | บ้านปัว (แหลง) | 11. | บ้านสันติสุข | ||||
3. | บ้านศรีพรม | 12. | บ้านบัวนาคพัฒนา | ||||
4. | บ้านหนอง (ลื้อ) |
13. | บ้านใหม่นาสา | ||||
5. | บ้านปัวใหม่ | 14. | บ้านศิวิไล | ||||
6. | บ้านทุ่งหล่ม | 15. | บ้านหนองใหม่ | ||||
7. | บ้านสลาบ | 16. | บ้านฐานพัฒนา | ||||
8. | บ้านแวนโค้ง | 17. | บ้านฝายกวาง | ||||
9. | บ้านใหม่เจริญไพร |
รวมลิงค์หน่วยงานในเชียงคำ ท่านสามารถคลิ๊กเข้าชมเว็ปไซต์และเฟรชบุ๊คของหน่วยงานต่างๆของอำเภอเชียงคำเราได้เลยนะครับ |
|||||||
![]() |
|||||||
ตำบลเชียงบาน อำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา | |||||||
ที่ | ชื่อสถานที่ / เว็ปไซต์ คลิ๊ก | ที่ | ชื่อสถานที่ / เว็ปไซต์ คลิ๊ก | ||||
1. | บ้านปางวัว | 7. | บ้านเชียงคาน | ||||
2. | บ้านทุ่งมอก | 8. | บ้านสบแวน หมู่ 8 | ||||
3. | บ้านเชียงบาน หมู่ที่ 3 | 9. | บ้านแพทย์บุญเรือง | ||||
4. | บ้านเชียงบาน หมุ่ที่ 4 | 10. | บ้านเชียงบาน หมู่ที่ 10 | ||||
5. | บ้านแวนพัฒนา | 11. | บ้านฝั่งแวน | facebook |
|||
6. | บ้านแพด หมู่ที่ 6 |
รวมลิงค์หน่วยงานในเชียงคำ ท่านสามารถคลิ๊กเข้าชมเว็ปไซต์และเฟรชบุ๊คของหน่วยงานต่างๆของอำเภอเชียงคำเราได้เลยนะครับ |
|||||||
![]() |
|||||||
ตำบลแม่ลาว อำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา | |||||||
ที่ | ชื่อสถานที่ / เว็ปไซต์ คลิ๊ก | ที่ | ชื่อสถานที่ / เว็ปไซต์ คลิ๊ก | ||||
1. | บ้านทุ่งเย็น หมู่ที่ 1 | 8. | บ้านกาญจนา | ||||
2. | บ้านทุ่งเย็น หมู่ที่ 2 |
9. | บ้านสบทุ | ||||
3. | บ้านผาลาด หมู่ที่ 3 |
10. | บ้านคะแนง | ||||
4. | บ้านวังถ้ำ | 11. | บ้านกอก | ||||
5. | บ้านแฮะ | 12. | บ้านผาลาดใหม่ | facebook |
|||
6. | บ้านน้ำมิน | 13. | บ้านน้ำมินเหนือ | ||||
7. | บ้านน้ำลาว | ||||||
รวมลิงค์หน่วยงานในเชียงคำ ท่านสามารถคลิ๊กเข้าชมเว็ปไซต์และเฟรชบุ๊คของหน่วยงานต่างๆของอำเภอเชียงคำเราได้เลยนะครับ |
|||||||
![]() |
|||||||
ตำบลอ่างทอง อำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา | |||||||
ที่ | ชื่อสถานที่ / เว็ปไซต์ คลิ๊ก | ที่ | ชื่อสถานที่ / เว็ปไซต์ คลิ๊ก | ||||
1. | บ้านเนินสามัคคี | 8. | บ้านสันปูเลย | ||||
2. | บ้านดอยอิสาน | 9. | บ้านปางมดแดง | ||||
3. | บ้านหล่ายพัฒนา | 10. | บ้านปางมดแดงใหม่ | ||||
4. | บ้านบ่อน้อย | 11. | บ้านเนินสายกลาง | ||||
5. | บ้านหนองบัวเงิน | 12. | บ้านจำบอนใหม่ | facebook |
|||
6. | บ้านนาเจริญ | 13. | บ้านนาเจริญ | ||||
7. | บ้านจำบอน | ||||||
รวมลิงค์หน่วยงานในเชียงคำ ท่านสามารถคลิ๊กเข้าชมเว็ปไซต์และเฟรชบุ๊คของหน่วยงานต่างๆของอำเภอเชียงคำเราได้เลยนะครับ |
|||||||
![]() |
|||||||
ตำบลทุ่งผาสุข อำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา | |||||||
ที่ | ชื่อสถานที่ / เว็ปไซต์ คลิ๊ก | ที่ | ชื่อสถานที่ / เว็ปไซต์ คลิ๊ก | ||||
1. | บ้านหัวทุ่ง | 5. | บ้านหัวทุ่งใหม่ | ||||
2. | บ้านทุ่งควบ | 6. | บ้านทุ่งผาสุข | ||||
3. | บ้านผาฮาว | 7. | บ้านใหม่เจริญ | ||||
4. | บ้านไร่แสนสุข | ||||||
รวมลิงค์หน่วยงานในเชียงคำ ท่านสามารถคลิ๊กเข้าชมเว็ปไซต์และเฟรชบุ๊คของหน่วยงานต่างๆของอำเภอเชียงคำเราได้เลยนะครับ |
|||||||
![]() |
|||||||
ดอยผาขามและอ่างน้ำญวน อำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา | |||||||
ที่ | ชื่อสถานที่ / เว็ปไซต์ คลิ๊ก | ที่ | ชื่อสถานที่ / เว็ปไซต์ คลิ๊ก | ||||
1. | กว่าจะมาเป็นแม่น้ำญวน 1 | 10. | ตำนานนกหัสดิลิงค์ | ||||
2. | กว่าจะมาเป็นแม่น้ำญวน 2 | 11. | เรื่องเล่าดอยผาขาม 1 | ||||
3. | กว่าจะมาเป็นแม่น้ำญวน 3 | 12. | เรื่องเล่าดอยผาขาม 2 | ||||
4. | ที่มาโครงการอ่างเก็บน้ำญวน 1 | 13. | เรื่องเล่าดอยผาขาม 3 | ||||
5. | ที่มาโครงการอ่างเก็บน้ำญวน 2 | 14. | เรื่องเล่าดอยผาขาม 4 | ||||
6. | เสียงน้อยๆคอยติดตามอ่างฯ | 15. | เรื่องเล่าดอยผาขาม 5 | ||||
7. | ดอยผาขามตำนานสอนใจ 1 | 16. | ถ้ำผาแดง-ถ้ำน้ำลอด | ||||
8. | ดอยผาขามตำนานสอนใจ 2 | 17. | ยอดวิวดอยผาขาม | ||||
9. | ตำนานพระสนธนมโนราห์ | 18. | ถ้ำรูปหน้าคนที่บ้านห้วยปุ้ม | ||||
ข้อมูลประวัติและรูปภาพชนชาติพันธุ์ต่างๆ | |||||||
![]() |
|||||||
ชนชาติพันธุ์ในไทยและที่มีอยู่อำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา | |||||||
ที่ | ชนชาติพันธุ์ / เว็ปไซต์ คลิ๊ก | ที่ | ชนชาติพันธุ์ / เว็ปไซต์ คลิ๊ก | ||||
1. | ชนชาติพันธุ์ไตยวน | 12. | ชนชาติพันธุ์ลาหู่หรือมูเซอ | ||||
2. | ชนชาติพันธุ์ไทลื้อ | 13. | ชนชาติมลาบรีหรือผีตองเหลือง | ||||
3. | ชนชาติพันธ์ุเผ่าเมี่ยนหรือเย้า | 14. | ชนชาติพันธุ์ภูไท | ||||
4. | ชนชาติพันธุ์เผ่าม้งหรือแม้ว | 15. | ชนชาติพันธุ์ลาวโซ่ง | ||||
5. | ชนชาติพันธุ์อีสาน | 16. | ชนชาติพันธุ์ส่วยหรือชาวกูย | ||||
6. | ชนชาติพันธุ์ไทใหญ่ | 17. | ชนชาติพันธุ์ชาวมอญ | ||||
7. | ชนชาติพันธุ์ปกากญอ | 18. | ชนชาติพันธุ์ชาวเล | ||||
8. | ชนชาติพันธุ์อาข่าหรืออีก้อ | 19. | ชนชาติพันธุ์ชาวใต้ | ||||
9. | ชนชาติพันธุ์ขมุ | 20. | ชนชาติพันธุ์ละหว้าหรือลัวะ | ||||
10. | ชนชาติพันธุ์ไทเขิน | 21. | ศูนย์อพยพภูซาง | ||||
11. | ชนชาติพันธุ์ลาวเวียง ลาวครั่ง |
อาหารการกินคนเมืองล้านนา | |||||||
![]() |
|||||||
อาหารการกินคนเมืองล้านนา | |||||||
ที่ | เรื่อง / เว็ปไซต์ คลิ๊ก | ที่ | เรื่อง/ เว็ปไซต์ คลิ๊ก | ||||
1. | อาหารล้านนาบ้านเฮา | 1. | น้ำพริกเห็ดด่าน | ||||
2. | ดอกงิ้ว ทำน้ำขนมจีน | 2. | เห็ดดิน เห็ดเหลือง เห็ดแดง | ||||
3. | อ่อมจิ้นล้านนา | 3. | เห็ดถอบ | ||||
4. | แกงมะฟักใส่ไก่ | 4. | เห็ดขอนขาว | ||||
5. | แกงผักปั๋ง | 5. | เห็ดลม | ||||
6. | น้ำพริกน้ำผัก | 6. | เห็ดฟาง | ||||
7. | ส้ามะลิดไม้ | 7. | ผัดเผ็ดหมูป่า | ||||
8. | น้ำพริกมะกอก | 8. | เห็ดหูหนูหรือเห็ดโล๊ะหละ | ||||
9. | อาหารที่ทำจากมดส้ม | 9. | ลาบหมี่หมู | ||||
10. | คั่วดอกหอมใส่ไข่ | 10. | ส้มตำประเภทต่างๆ | ||||
11. | มะแขว่นเครื่องปรุงรสล้านนา | 11. | ไส้ย่าง | ||||
12. | อาหารที่ทำจากจี้กุ่ง | 12. | แมงมันของบ่เขียม | ||||
13 | หวายของป่าหากินยาก | 13. | ยำปลากระป๋อง | ||||
14. | แกงกระด้าง | 14. | ข้าวกั๊นจิ้น | ||||
15. | แกงขนุน | 15. | ข้าวแรมฟืน | ||||
16. | แกงผักหละ หรือ ผักชะอม | 16. | ตัวต่อ น้ำพริกต่อ | ||||
17. | ส้ากุ้งหรือกุ้งเต้น | 17. | แกงหน่อไม้ใส่เห็ดอีกหม้อ | ||||
18. | น้ำพริกข่าต้มเห็ดถอบ | 18. | ยำหน่อไม้ใส่น้ำปู | ||||
19. | มะนอยน้อย | 19. | ส้าใบมะม่วง | ||||
20. | จิ้นส้มคนเมือง | 20. | แกงหน่อไม้ | ||||
21. | แกงหวายอีกแบบ | 21. | ตำขนุน | ||||
22. | แกงหอย | 22. | แกงผักชะอม | ||||
23. | ยำไก่เมืองเหนือเฮา | 23. | คั่วผักหม | ||||
24. | แกงหยวกกล้วย | 24. | ข้าวซอย | ||||
25. | ยำปลาแห้ง | 25. | อ๊อกปู๋นา สุดยอดอาหาร | ||||
26. | ตำเตา | 26. | ไส้อั่ว | ||||
27. | แกงแค | 27. | ส้มตำข้าวเหนียวไก่อบฟาง | ||||
28. | แก๋งมะบวบ | 28. | หลามปลาหลามเนื้อ | ||||
29. | คั่วยอดฟักทอง | 29. | ยำไส้ตัน | ||||
30. | แกงผักจี | 30. | ปลานึ่ง | ||||
31. | แกงหนัง | 31. | จี้กุ่งทอด | ||||
32. | ห่อนึ่งประเภทต่างๆ | 32. | ปลาเผาจิ้มน้ำพริก | ||||
33. | ตำถั่วฝักยาว | 33. | ขุดปูนา | ||||
34. | น้ำพริกจี้กุ่ง และจี้กุ่งทอด | 34. | ห่อนึ่งเห็น | ||||
35. | จิ้นนึ่งกับน้ำพริกข่า | 35. | ขนมข้าวควบ | ||||
36. | น้ำพริกหนุ่ม | 36. | ขนมข้าวแคบ | ||||
37. | ตำมะเขือยาว | 37. | ต้มโคล้งปลา ต้มยำปลา | ||||
38. | ตำมะเหิด หรือ มะระขี้นก | 38. | ไก ตะ สาหร่ายน้ำจืด | ||||
39. | น้ำพริกมะขามสด | 39. | หม่าขี้เบ้า | ||||
40. | น้ำพริกอ่อง | 40. | ต้นดอกงิ้ว | ||||
41. | ยำหน่อไม้ | 41. | แอปเปิ้ลเมือง | ||||
42. | น้ำพริกหนุ่มแคปหมู | 42. | ข้าวหนึกงา | ||||
43. | ตำถั่วฝักยาวอีกแบบ | 43. | ข้าวหนมเหนียบ | ||||
44. | ยำงูสิงห์ | 44. | ขนุนสุก | ||||
45. | ข้าวหนมปาด | 45. | มะรื่นหรือมะมื่น | ||||
46. | ข้าวหนมแตน | 46. | หม่ามู้ หรือ หม่ากู้ | ||||
47. | หมอบั่วหอมเตียม | 47. | ต้นมะแขว่น | ||||
48. | น้ำผึ้งเดือนห้า | 48. | ตั๊กแตนข้าว | ||||
49. | ขนมที่ทำจากกล้วย | 49. | มะหลอด | ||||
50. | หลามปลา | 50. | มะปราง | ||||
51. | มะม่วงหิมพานต์ | 51. | หนอนไม้ไผ่ | ||||
52. | ปลาหมึกย่าง | 52. | ข้าวเหนียวมะม่วง | ||||
53. | ไก่อบฟาง | 53. | น้ำพริกมะขาม | ||||
54. | จะค่าน เครื่องปรุงรส สุดยอด | 54. | มดส้มหรือมดแดง | ||||
55. | ด้วงสาคู ด้วงมะพร้าว | 55. | เรื่องกล้วยๆ | ||||
56. | ไส้หมูย่าง | 56. | แกงเห็ดลมเห็ดกระด้าง | ||||
57. | มะม่วงหิมพานต์ | 57. | กำกิ๋นบ้านเฮา | ||||
58. | ข้าวเหนียวมะม่วง | 58. | อาหารคนเมือง | ||||
59. | มะหลอดผลไม้ล้านนา | 59. | รวมอาหารล้านนาเฮา | ||||
60. | ตองและกล้วยป่า | 60. | ดอกคำปุ๋ยหรือดอคำฝอย |