พระเจ้านั่งดิน 1

ก่อนอื่นต้องขอขอบคุณ พี่ชัยวัฒน์ จันทิมา ผู้สื่อข่าวพะเยารัฐ ที่ได้ส่งภาพประวัติดังกล่าว ที่ได้รับมาจากวัดพระนั่งดิน ที่เป็นต้นฉบับเดิมไม่มีการแก้ไข อันเป็นการเรียบเรียงโดยคณะกรรมการบูรณะและปฏิสังขรณ์พระธาตุเจดีย์คำและพระ เจ้านั่งดิน อำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา ในครั้งอดีต มีท่านพระครูขันติวชิรธรรม รองเจ้าคณะอำเภอเชียงคำ อันเป็นอาจารย์ของข้าพเจ้า ได้ร่วมเรียบเรียงด้วยมาให้ข้าพเจ้าเป็นผู้พิมพ์ ข้าพเจ้าเลยถือโอกาสเผยแผ่ต่อ เพื่อเป็นวิทยาทานสืบต่อไป

นมจตุ จุลศักราช 1213 ตัวปีลวงไก๊ เดือน โหรา แรม 3 ค่ำ วันจันทร์ ยังมีขุนพระองค์หนึ่งลุกเมืองมาแต่เมืองใต้ มาเมตตาในเมืองชราวพุทธรสะว่า ในเมืองชราวที่นี้ ในอดีตอันล่วงแล้วในกาละเมื่อก่อน ต้าวตนหนึ่งชื่อว่า พระยาสิงห์กุตระนคร อยู่ในเวียงนครชัยยศยิ่งธรณี เทพนครยศเขต มีพระยา 4 ตน ตนหนึ่งชื่อว่า พุทธสอนอยู่ทิศใต้ ตนหนึ่งชื่อว่า อนุโลก อยู่หนตะวันตก ตนหนึ่งชื่อว่า สุริยวงศ์ษา อยู่หนตะวันออกเฉียง (แจ่ง) ใต้ ตนหนึ่งชื่อว่า ดุริยะนนถี (ดนตรี) อยู่หนตะวันออกเหนือ แล้วยังมีเทวปุตร์ 4 ตน เจ้าฤษี 2 ตน พระยาอินทร์ตนหนึ่ง พระยาอีกตนหนึ่ง นางนาสสนมของพระยาตนนั้น มีหมื่นหนึ่งคิดราชการกับด้วยกัน ในเมืองมหาเทพมหานครชัย เสมียนชี้แจงออกภาษี ถึงขุนภักดีราชการเสมียน ชี้แจงออกถึง ขุนอนุโลกคิดราชการ จึงเอารี้พลแสนและหมื่น ถึงปีมะเส็ง เดือน 8 แรม 11 ค่ำ จิ่งจัดแจงให้ทราบแจ้งด้วยกันสร้างกำแพงเวียงพุทธรสะแล้ว ปางเมื่อสัพพัญญูเจ้า เลียบโลกมาถึงเวียงพุทธรสะ มาสถิตอยู่ในดอยสิงกุตระ จิ่งมาเล็งหันยังชายทุกขตะผู้หนึ่งชื่อว่า คำแดง สัพพัญญูเจ้า มาเล็งหันยังบุญสมภารแห่งชายทุกขตะผู้นี้ จักได้ถึงฐานันตระภายหน้า สัพพัญญูเจ้าจิ่งเทศนาว่า หื้อได้สร้างรูปกูตถาคตไว้ ในเมืองสิงห์ธรณีมหาเทพนครชัย พระยาอินทร์ตนหนึ่ง พยานาคตนหนึ่ง พระฤษี 2 ตน อรหันต์ 4 ตน ไปเอาดินแต่เมืองลังกาทวีปมาสร้างรูปนานได้เดือนป๋าย 7 วันจึ่งแล้ว เมื่อนั้นสัพพัญญูเจ้าจิ่งเสด็จไปโปรดโลกอันไคว่แล้ว จึงเสด็จเข้ามาสู่เมืองสิงห์ธรเทพมหานครที่สร้างรูปเจ้านั้น ยามนั้นพระพุทธเจ้า จิ่งเล็งหันสารูปนั้นว่าน้อยกว่าองค์กูตถาคต จิ่งจักหื้อสร้างพอกแหมให้ใหญ่เท่าตนกูสัพพัญญูนี้เตอะ จักมีอิทธิ รัศมีรุ่งเรืองงามจะและ ยามนั้นสัพพัญญูเจ้าจิ่งเบ่งริทธีปาฏิหาริยะออกเผื่อขอบจักรวาฬยามนั้น สารูปเจ้าจิ่งค้ายลงมาจากแท่น ลงไหว้พระพุทธเจ้านั้นและ เมื่อนั้นสัพพัญญูเจ้าจิ่งจักเทศนา ซึ่งพุทธรูปเจ้าว่า ให้ท่านจิ่งรักษา ศาสนาตถาคตให้เสี้ยง 5,000 พระวรรษา เป็นของแห่งเราแล้ว จักเทศนาแก่ท้าวพระยาเสนาอำมาตย์ทั้งหลายว่า ที่ใดจักสมควรรักษาศาสนาเป็นที่ชุมนุมต้าวพระยาทั้งหลาย เป็นที่แผ่นดินพระพุทธเจ้าจักรุ่งเรืองไปภายหน้านั้น จุ่งไปสร้างในที่นั้นเต๊อะ เมื่อนั้นสัพพัญญูเจ้าจิ่งเสด็จไปแล้ว ท้าวพระยาเสนาอำมาตย์ทั้งหลาย จิ่งพร้อมกันยกเอาพระพุทธรูปเจ้าไปไว้ในเวียงพุทธรสะนั้น ท้าวพระยาเสนาอำมาตย์ทั้งหลาย จิ่งยกเอาเวียงพุทธรสะที่นั้นเข้าประเคนพระพุทธเจ้าหั้นแล้ว ท้าวพระยาเสนาอำมาตย์ทั้ง จิ่งอุสาราชะภิเษกชายทุกขตะผู้นั้นเป็นพยาคำแดงหั้นแล้ว จิ่งยกออกเวียงพุทธรสะที่นั้น พระพุทธเจ้าว่า บ่อควรต้าวพระยาเสนาอำมาตย์ เจ้านายผู้หลักผู้ใหญ่จักอยู่จักร้อนไหม้บ่อวุฒิจำเริญแล

แดนแต่นั้น ยังมีนางผู้หนึ่งชื่อว่า อินทตาสวรรค์ เป็นลูกสาวพระยาคำแดง มีรัศมีผิวพรรณวรรณอันงามเป็นดั่งแสงพระจันทร์วันเพ็ญอันรุ่งเรืองงาม ปรากฎไปถึงพระยาคนหนึ่ง ชื่อว่า พระยาริทธีอยู่ทิศหนเหนือ จิ่งมีบรรณาการของฝากเข้ามาขอเอานางอินทตาสววรค์ซึ่งพระยาคำแดง พระยาคำแดงก็บ่ออนุญาต ก็กลับขึ้นไปสู่เมืองตนนั้นและ ถัดนั้นมา ยังมีพระยาคนหนึ่งชื่อว่า พระยาเตชะนุภาพ อยู่ทิศหนใต้เข้ามาขอแถมเล่าพระยาคำแดงก็บ่ออนุญาต ก็กลับคืนสู่เมืองแห่งตนหั้นและ ลุนนั้นมายังมีพระยาคนหนึ่งชื่อว่า สุริยวงศษาอยู่ทิศหนตะวันตก ก็เข้ามาขอเอานางอินทตาสวรรค์แถมเล่า พระยาคำแดงก็บ่ออนุญาต ก็กลับคืนสู่เมืองแห่งตนหั้นและ ลุนนั้นมายังมีพระยาอีกตนหนึ่งชื่อว่ สุรยนนถีอยู่ทิศตะวันออก ก็เข้ามาขอเอานางอินทตาสวรรค์ ซึ่งพระยาคำแดงก็บ่ออนุญาต ก็กลับคืนเมือสู่เมืองตนหั้นและ เมื่อนั้นพระยาทั้ง 4 ตนนั้น ก็พร้อมกันยกทัพรี้พลเข้ามาตีเอาเมืองสิงห์ธรณีเทพมหานครนั้นและ ยามนั้นพระยาเตชานุภาพ ลูกชายพระยาคำแดง ก็ออกยุทธกรรมกับด้วยพระยา 4 ตนนั้น ด้วยหลาวเหล็ก ไม้รวก พระยาทั้ง 4 ตนนั้น ก็ทำกาลอันตรายไปเสี้ยงทั้ง 4 ตน นั้นหั้นและ พระยาคำแดงหันพระยาทั้ง 4 ตนนั้น กระทำอันตรายไปเสี้ยงแล้ว พระยาคำแดงก็สดุ้งตกใจกลัวอยู่ ก็หนีออกจากเวียงไปเฝ้าพระพุทธเจ้านั้นและ เมื่อนั้น พระยาคำแดง ก็ไหว้พระพุทธเจ้าว่า ภัณเต ภควา ข้าแด่สัพพัญญู พระพุทธเจ้า ยังมีพระยา 4 ตน 4 ทิศ มาขอเอาลูกสาวข้าพเจ้า ผู้ชื่อว่านางอินทตาสวรรค์ ข้าพเจ้าไม่อนุญาต ยามนั้น พระยาทั้ง 4 ตน ก็ยกเอารี้พลมาตีเอาเมืองข้าพเจ้า ลูกชายข้าพเจ้า ก็ฆ่าพระยาทั้ง 4 ตนนั้น ด้วยหลาวเหล็ก พระยาทั้ง 4 ก็กระทำกาลอันตรายไปเสี้ยงทั้ง 4 ตน นั้นหั้นและ เหตุนั้น ข้าพเจ้าจิ่งกึ๊ดอยู่บ่อได้ ตึงหนีออกจากเวียงมาไหว้สัพพัญญูเจ้านั้นและ เมื่อนั้น สัพพัญญูเจ้าจิ่งเทศนาว่า มหาราชา จุ่งคืนเมือสู่เมืองแห่งมหาราชดังเก่าเต๊อะ สรีระพระยาทั้ง 4 ตนนั้น มหาราชาจั่งเอากระทำหื้อเป็นขะโจ๋มแล้ว มาก่อหื้อเป็นรูปสิงห์ 4 ตัว เอาไว้ในอุโมงคำ ในดอยสิงห์กุตระหั้นเต๊อะ สัพพัญญูเจ้าจึงลูบเอาเกษาหื้อเส้นหนึ่ง ไปบรรจุไว้หั้นแล้ว ปายลุนพระตถาคนปรินิพพานไปแล้ว จุ่งหื้อพระอรหันต์เอาธาตุนิ้วมือขวา พระตถาคตมาบรรจุไว้ภายในดอยนั้นเตอะ ภายหน้าเมืองอันนี้จักเปล่าว่างขาดห่างไปน้อยหนึ่ง จักคืนมาเป็นเมืองแถม ยามนั้นบ้านเมืองก็บ่อวุฒิเหตุว่า ท้าวพระยาตนเชฏฐาระถะบ่อจับตามจารีตประเพณี จำเริญตามพระพุทธวจนะนั้นและ พระพุทธเจ้ากล่าวเท่านั้นแล้ว พระยาคำแดง ปิ๊กปอกคืนสู่เมืองตนดังกล่าวแล้ว พระยาคำแดงก็ชุมนุมมายัง ท้าวพระยาและเสนาอำมาตย์ทั้งหลาย มาพร้อมกันไปเอาซากพระยา 4 ตนนั้น มากระทำหื้อเป็น คะจวร (กระโจม) แล้วมากระทำหื้อเป็นชะตายสมกับสรีระซากพระยาทั้ง 4 ตนนั้น แล้วมากระทำหื้อเป็นรูปสิงห์ 4 ตัว ลงไว้ในพื้นดินอุโมงคำในดอยสิงห์กุตระหั้นก่อนแล้ว เมื่อปายลุน พระพุทธเจ้านิพพานแล้ว อรหันต์เจ้าทั้งหลายจักไปเอาธาตุนิ้วก้อยมือขวา แห่งพระพุทธเจ้ามาใส่ไว้ในสำเภาคำ เอาลงตั้งไว้ในหลังสิงห์ 4 ตัวนั้นแล้ว ก่อเป็นเจดีย์ ไว้เหนือหลังสิงห์กุตระมาตราบบัดนี้และ กล้าวห้องพระพุทธเจ้าและมหาเจติยะ สิงห์กุตระธาตุเจ้าดอยก็คำก็แล้วเต่านี้ก่อนและ

ที่นี่จักจ๋าด้วย พระยา 4 ตน เข้ามายุทธกรรมในเมืองสิงห์ธรณีนั้น ดั่งอั้น พระยาสุริยะวงศา อันหนีออกจากเวียงไป อยู่เมืองแก้วนั้น ก็รู้ประวัติ ข่าวสารว่า บ้านเมืองตนสุขแล้ว ก็กลับคืนเข้าสู่เมืองตนดังเก่าแล้ว ดั่งอั้น พระยาคำแดง ก็น้อมเมืองหื้อพระยาสุริยะวงศา ดังเก่าแล้ว พระยาคำแดง ก็หนีออกเมืองเทพสิงหชัยอันเป็นที่อยู่แห่งตนดังเก่าแล้ว ก็กลับคืนมาสู่เมืองสิงห์ธรณีแล้ว พระยาคำแดง ก็หนีออกไปบวชเป็นฤษี ก็กระทำพรหมวิหาร 4 ไปไจ้ๆ ตราบเสี้ยงอายุ ก็จุติไปเกิดในสวรรค์เทวโลก ก็มีวันนั้นและ เมื่อพระยาสุริยวงศา ได้คืนมาอยู่เสวยเมืองสิงห์ธรณีนั่นแล้ว ก็สั่งสอนบริษัททั้งหลาย ได้กระทำบุญกินทานไปไจ้ๆ ตามเขตอายุแห่งตนจู่คนหั้นและ ตนท่านเป็นประธานก็พากัน จำศีล ภาวนา สังวาส สาทธิยาย ยังทิพมนติ ว่าดังนี้

พุทฺธํ ธมฺมํ สงฺฆํ นิพพานปัจจโย โหนฺตุ เม สัมมา สัมพุทโธ โลกนาโถ อนาคโต นิพพานปัจจโย โหนฺตุ ปรมํ สุขังโหนตุโน

พระยาตนนั้น ก็จำเริญ กถาอันนี้ไปไจ้ๆ บ้านเมืองก็วุฒิไปด้วยโลกุตรธรรมและโลกิยสมบัติ มีในตนและ อายุ วรรณ สุขะ พละ อธิปไตยไปไจ้ๆ ตราบเมี้ยน อายุ จุติ ก็ได้เอาจนเมือเกิดในสวรรค์ เทวโลกตามปุญสมภารแห่งตน ก็มีวันนั้นและ ตั้งแรกแต่นี้ไปปายหน้า ท้าวพระยาตนใด ได้มาเสวยเมืองสิงห์ธรณีที่นี้ ถึงวันวิสาขะ เดือน 8 เป็ง หื้อได้ขึ้นสละสรงมหาเจดีย์เจ้าสิงห์กุตระแล้วหื้อสระสรงพระพุทธรูปเจ้านั่ง ดินแล้ว หื้อขออนุญาต รสโอชารส พิชชะ (พืช) ข้าวกล้า สัพพะสิ่งของอัญญะมุณี อันมีในแผ่นดินตังมวล จึงจักอุดมสมวุฒิ จู่อันจู่ประการจะและ หื้อท้าวตนเสวยเมืองนี้นั้น หื้อได้ภาวนาจำเริญกถาอันนี้ไปจู่วัน ก็จึงจักอุดมสมสละวุฒิจู่เยื่องจู่ประการ อันหนึ่ง ก็จักประกอบไปด้วย อายุ วรรณะ สุขะ พละ สวัสดีไปภายหน้าแต่บ่อสงสัยจะและ กล่าวห้อง พุทธบัญญัติเจติยะพุทธปะปะตะ (บรรพรต) สิงห์กุตระและพุทธบัญญัติปากฐาอิติวุตะปกาเรนะ ด้วยประการดังกล่าวมานี้และ กล่าวยังพุทธบัญญัติ ธาตุเจ้าดอยคำ เต่านี้ก่อนและ

ตามที่เขียนมานี้ อาศัยต้นฉบับเดิม ซึ่งแปลมาจากตำนานอักษรพื้นเมือง มิได้เปลี่ยนแปลงและแก้ไขเนื้อเรื่องแต่ประการใด เพื่อรักษาประวัติพระธาตุดอยคำและพระเจ้านั่งดินนี้ ให้คงรูปเดิมไว้ ถึงจะมีก็เพียงแต่แก้ไขคำพูดบ้างเล็กน้อย เพื่อให้ผู้อ่านเข้าใจชัดเจนยิ่งขึ้น หากข้อความตอนใดผิดพลาด ขอได้รับอภัยจากผู้มีจิตศรัทธาทั่วทุกท่านด้วย

แปลโดยใจความจากต้นฉบับเดิม

ก่อนอื่นต้องขอขอบคุณ พี่ชัยวัฒน์ จันทิมา ผู้สื่อข่าวพะเยารัฐ ที่ได้ส่งภาพประวัติดังกล่าว ที่ได้รับมาจากวัดพระนั่งดิน ที่เป็นต้นฉบับเดิมไม่มีการแก้ไข อันเป็นการเรียบเรียงโดยคณะกรรมการบูรณะและปฏิสังขรณ์พระธาตุเจดีย์คำและพระ เจ้านั่งดิน อำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา ในครั้งอดีต มีท่านพระครูขันติวชิรธรรม รองเจ้าคณะอำเภอเชียงคำ อันเป็นอาจารย์ของข้าพเจ้าได้ร่วมเรียบเรียงด้วยมาให้ข้าพเจ้าเป็นผู้พิมพ์ ข้าพเจ้าเลยถือโอกาสเผยแผ่ต่อเพื่อเป็นวิทยาทานสืบต่อไป

การแปลโดย เอาใจความจากต้นฉบับนี้ ก็เพื่อความเข้าใจได้ดียิ่งขึ้น หากข้อความส่วนใดที่เกิดจากการเรียบเรียงของข้าพเจ้า เกิดความขาดตกบกพร่อง มีข้อผิดพลาด เนื้อหาคลาดเคลื่อนไป ขอได้โปรดยกโทษให้อภัยแก่ข้าพเจ้าด้วย ท่านสามารถส่งข้อมูลเหล่านั้นให้ข้าพเจ้าได้เพื่อทำการแก้ไขให้ถูกต้องสืบ ต่อไป เนื่องด้วยสติปัญญาที่มีอยู่เพียงน้อยนิด แต่ด้วยความคิด สำนึกรักในบ้านเกิดเมืองนอน หวงแหนในทุกสิ่งที่ควรคุณค่าแก่การศึกษาและช่วยกันอนุรักษ์ไว้ให้ลูกหลานของ เราสืบต่อไปเบื้องหน้า ให้ได้เรียนรู้วิถีความเป็นมาของสังคมในแต่ละยุคสมัย เพราะคุณค่าเหล่านี้ประมาณค่ามิได้เลย หากข้อความเนื้อหาตอนใดมีประโยชน์แล้วไซร้ ข้าพเจ้าขออนุโมทนาบุญ ขอบุญกุศลจงบังเกิดแก่ ผู้มีพระคุณของข้าพเจ้า ขอให้ท่านจงมีสุขภาพร่างกายแข็งแรง อยู่เป็นร่มโพธิ์ร่มไทรให้ข้าพจ้าตราบนานเท่านานด้วยเทอญ.

นายตัวดี ท.ทิวเทือกเขา

ตำนานดอยคำและพระเจ้านั่งดิน ตามตำนานกล่าวว่า พระยาผู้ครองเมืองพุทธรส ได้ค้นพบประวัติ (ตำนาน) เมื่อ นมจตุ จุลศักราช 1213 ปีระกา เดือน 6 แรม 3 ค่ำ วันจันทร์ ในตำนานได้กล่าวไว้ว่า ” ณ บริเวณแห่งนี้ มีมหานครที่ยิ่งใหญ่อยู่ที่เมืองหนึ่ง โดยมีชื่อว่า สิงห์กุตระนคร เมืองแห่งนี้ มีท้าวพระยาสิงห์กุตระ เป็นเจ้าเมือง โดยมีเมืองขึ้นหรือ เมืองบริวารอยู่โดยรอบทั้ง 4 ทิศ ดังนี้

ทิศใต้    มีพระยา อนุสอน เป็นเจ้าเมืองผู้ปกครอง
ทิศตะวันตก  มีพระยาอนุโลก เป็นเจ้าเมืองผู้ปกครอง
ทิศตะวันออกเฉียงใต้ มีพระยา สริยะวงศ์ษา เป็นเจ้าเมืองผู้ปกครอง
ทิศตะวันออกเฉียงเหนือ มีพระยาดุริยดนตรี เป็นเจ้าเมืองปกครอง

นอกจากนั้นแล้วยังมีเทวรูป 4 ตน มีฤาษี 2 ตน มีพระยาอินทร์ตนหนึ่ง

“นางนาสสนมของพระยาตนนั้น มีหมื่นหนึ่งคิดราชการกับด้วยกัน ในเมืองมหาเทพมหานครชัย เสมียนชี้แจงออกภาษี ถึงขุนภักดีราชการเสมียน ชี้แจงออกถึง ขุนอนุโลกคิดราชการ จึงเอารี้พลแสนและหมื่น” (ตรงนี้ยังแปลเอาใจความยังไม่ได้ครับ วานปราชญ์ผู้รู้ช่วยกันนะครับ)

เมื่อ ถึงปีมะเส็ง เดือน 8 แรม 11 ค่ำ จึงได้มีการร่วมมือกันจัดกำแพงเมืองพุทธรส ต่อมาเมื่อ องค์สมเด็จพระสัมมาพระพุทธเจ้า องค์ศาสดาของพระพุทธศาสนาของเรา ได้เสด็จออกเมตตาสรรพสัตว์น้อยใหญ่รอบโลกโดยทางอภินิหาร พอพระองค์ได้เสด็จมาถึงเมืองพุทธรส (อำเภอเชียงคำในปัจจุบัน) พระองค์ได้เสด็จประทับอยู่บนดอยสิงหกุตตระ หรือที่ พระธาตุดอยคำในปัจจุบันนั้น พระองค์ทรงเล็งเห็นด้วยข่ายพระญาณ เห็นชายยากจนคนหนึ่ง ชื่อว่า คำแดง ทรงเล็งเห็นถึงบุญญาวาสนาและบารมีของชายผู้นี้ว่า ในอนาคตกาล ชายผู้นี้จะได้เป็นใหญ่ถึงฐานันดรศักดิ์เป็นถึงเจ้าผู้ครองนคร พระพุทธองค์ ได้เสด็จไปโปรดและทรงเทศนาว่า “ให้พวกท่าน ปั้นรูปพระตถาคตไว้ในเมืองสิงห์กุตระนครนี้ โดยให้พระยาอินทร์ตนหนึ่ง พญานาคตนหนึ่ง พระฤาษี 2 ตน พระอรหันต์ 4 รูป ไปนำเอาดินจากเมืองลังกาทวีป เพื่อนำมาป็นเป็นพระพุทธรูปของพระตถาคต” เหล่าพระยาอินทร์ พญานาค พระฤาษี และ พระอรหันต์สาวก ได้ทำการปั้นรูปของพระถาคตขึ้น โดยใช้เวลาใช้เวลาในการปั้นเป็นเวลาถึง 1 เดือนกับอีก 7 วัน จึงแล้วสำเร็จเสร็จสิ้น

เมื่อองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ได้เสด็จโปรดเวไนยสัตว์จนทั่วทุกสารทิศแล้ว ได้เสด็จกลับมายังเมืองสิงห์กุตระนครอีกครั้งหนึ่ง พระองค์ทรงทอดพระเนตรเห็นรูปปั้นของพระองค์ว่ามีขนาดเล็กกว่ามาก จึงได้ตรัสสั่งให้เอาดินมาพอกเพิ่มเติม เพื่อให้มีขนาดเท่ากับพระองค์จริง ด้วยจะทำมีอิทธิฤทธิ์ปาฏิหาริย์ มีรัศมีรุ่งเรืองงดงามยิ่ง จากนั้น พระพุทธองค์ทรงปล่งฉัพพรรณรังสีและแสดงปาฏิหาริ์ยออกไปครอบจักรวาล รูปปั้นที่เหมือนกับองค์ตถาคตก็ได้เกิดสิ่งน่าอัศจรรย์ขึ้น โดยที่รูปปั้นดังกล่าว ได้เสด็จลงมาจากฐานชุกชี (แท่นวางพระพุทธรูป) และลงมาทำการอัญชลีกราบไว้พระพุทธเจ้าของเรา

เมื่อนั้น พระพุทธองค์ได้ตรัสกับพระพุทธรูปที่เป็นรูปปั้นว่า “ขอท่านจงรักษาศาสนาของเราให้อยู่เจริญรุ่งเรืองจนครบ 5,000 ปี เถิด เมื่อเทศนาจบลง พระพุทธรูปนั้น ก็ได้กลายเป็นพระพุทธรูปปั้นตามเดิม จากนั้น องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าของเรา ก็ได้ตรัสเทศนาแก่บรรดาเสนาอำมาตย์ทั้งหลายว่า ที่ใดสมควรจักรักษาพระพุทธรูปอันเป็นตัวแทนของเรา ก็ขอให้พวกท่านจงสร้างที่เก็บรักษาไว้ที่นั้นเถิด หลังจากนั้นพระพุทธองค์ก็ทรงเสด็จพระราชดำเนินกลับชมพูทวีปโดยทางอภินิหาร
เมื่อ พระพุทธองค์เสด็จกลับไปแล้ว บรรดาเหล่าเจ้าเมืองต่างๆและเสนาอำมาตย์ทั้งหลาย จึงได้พร้อมใจกัน ยกเอาพระพุทธรูปไปไว้ในเมืองพุทธรส และได้พากันทำพิธียกเมืองดังกล่าว ประเคนถวายกับพระพุทธรูปปั้นนั้น ในกาลต่อมาเสนาอำมาตย์ทั้งหลาย ก็ได้จัดพิธีราชาภิเษกชายผู้ยากไร้ ที่ชื่อว่าคำแดง คนนั้น ให้เป็นเจ้าเมืองสืบต่อไป

ตามตำนานเล่าว่า พระพุทธองค์ ทรงได้ตรัสอภิวาจา เหมือนกับตรัสปริศนาธรรมไว้ว่า “หากในอนคต เจ้าเมืองหรือผู้ปกครองท่านใด ไม่มีความซื่อสัตย์ คดโกง ประพฤติผิดศีล ผิดจารีตประเพณี ทำการไม่ถูกต้องตามครรลองคลองธรรม ท่านผู้ปกครองเมืองพุทธรสหรือ เมืองชราว ก็จะอยู่ในตำแหน่งได้ไม่นาน ก็จะมีอันเป็นไปทุกคน” จากปริศนาธรรมนี้ ได้ปรากฎในเวลาต่อมาอยู่เนืองๆ ที่อยู่คู่กับอำเภอเชียงคำของเรามาจวบจนกระทั่งทุกวันนี้ หากเจ้าหน้าที่บ้านเมือง หรือข้าราชการ ผู้ปกครองท่านใด ประพฤติตัวไม่เหมาะสม ผิดจารีตประเพณี ทำไม่ถูกต้อง ไม่ซื่อสัตย์ ทุจริตคดโกงต่อหน้าที่ ก็จะอยู่บริหารหรือทำหน้าที่ ณ ที่อำเภอเชียงคำของเราได้ไม่นาน ถ้าไม่โดนไล่ออก ก็จะโดนย้าย หรือ มีอันเป็นไปทุกคน”

พระยาคำแดง พระองค์ได้ทรงปกครองเมืองบ้านเมือง ณ ดินแดนแห่งนี้ ด้วยทศพิธราชธรรม เป็นที่รักและเคารพของชาวเมืองทุกคน บ้านเมืองความสงบสุขร่มเย็นเรื่อยมา ปราศจากข้าศึกศัตรูมารุกราน จวบจนกระทั่ง พระองค์ได้มีพระราชธิดาพระองค์หนึ่ง ผู้ทรงมีสิริโฉมงดงามยิ่ง มีรัศมีผิวพรรณอัดงดงามดั่งพระจันทร์ในคืนวันเพ็ญ พระนางนั้นมีพระนามว่า พระนางอินตาสวรรค์ ด้วยพระสิริโฉมที่งดงามดังกล่าว จึงเป็นที่หมายปองของบรรดากษัตริย์และราชบุตรของเจ้าเมืองต่างๆ ที่อยากได้พระนางไปเป็นพระมเหสี

จนในวันหนึ่ง พระยาฤทธิ์ ที่มีเมืองอยู่ทางทิศเหนือ ก็ได้ส่งเครื่องบรรณาการของฝากต่างๆ และส่งราชทูตเข้ามาสู่ขอ พระราชธิดาของพระยาคำแดง แต่พระยาคำแดง ก็ได้ปฏิเสธไป ไม่ยอมยกพระธิดาของพระองค์ให้ ต่อมาได้มี พระยาเดชานุภาพ ที่มีเมืองอยู่ทางทิศใต้ ก็ได้ส่งเครื่องบรรณาการและเข้ามาสู่ขอพระนางอินตาสวรรค์อีก พระยาคำแดง เจ้าเมืองก็ได้ปฏิเสธไปอีก ต่อมาก็มีพระยาสุริยวงศ์ษา อยู่ทางทิศตะวันตก ก็ได้ส่งเครื่องบรรณาการเข้ามาทูลขอพระธิดาของพระยาคำแดงอีก พระองค์ก็ทรงตอบปฏิเสธเหมือนอย่างเคย และต่อมา ก็ได้มีพระยาสุริยดนตรี ซึ่งมีเมืองปกครองอยู่ทางทิศตะวันออก ก็ได้ส่งเครื่องบรรณาการที่จะมาสู่ขอพระนางอินตาสวรรค์ ไปเป็นพระมเหสี แต่ พระยาคำแดง ผู้เป็นพระราชบิดา ก็ทรงปฏิเสธไปทั้งหมด ทำให้เจ้าเมืองทั้ง 4 เหล่านั้นพากันผิดหวังแล้วกลับไปยังเมืองของตนเอง

เมื่อพระยาเจ้า เมืองทั้ง 4 เมืองพากันผิดหวัง ก็ได้มีการตกลงสมคบกัน และได้พากันยกทัพเข้ามาทำศึก เพื่อจะทำลายเมืองสิงห์กุตระนคร ในเวลานั้น พระยาเดชานุภาพ (น่าจะคนละพระองค์กับที่จะมาขอพระนางอินตาสวรรค์ ไปเป็นพระมเหสี) ซึ่งเป็นพระราชบุตรของ พระยาคำแดง ได้ทำการออกสู้รบแทนพระราชบิดา ปรากฎว่า พระยาเดชานุภาพ เป็นผู้ทีมีความสามารถเก่งกาจ ได้ใช้อาวุธ ทั้งหอก ทั้งหลาว ต่อสู้กับเจ้าพระยาทั้งสี่เมืองนั้นจนสวรรคตไปทั้ง 4 พระองค์

เมื่อ พระยาคำแดง ได้เห็นพระยาเจ้าเมืองทั้ง 4 พระองค์นั้นสวรรคตไป ก็เกิดอาการสังเวช สะดุ้งและตกใจกลัวเป็นอันมาก จึงได้เสด็จออกจากเมืองไปเข้าเฝ้าพระพุทธองค์ และก็ได้กราบทูลเรื่องราวต่างๆ ให้พระพุทธองค์ทรงทราบ เมื่อพระพุทธองค์ ได้ทรงสดับเรื่องราวแล้ว ได้ตรัสเทศนาแก่พระยาคำแดงว่า ดูก่อนมหาราชา ท่านจงกลับคืนไปสู่เมืองของมหาบพิตรเถิด แล้วให้พระองค์ทรงจัดการกับพระศพของเจ้าพระยาทั้ง 4 ดังนี้ โดยให้พระองค์ทรงทำกระโจม หรือเจดีย์ แล้วได้นำสรีระร่างของเจ้าพระยาทั้ง 4 นั้น ไปไว้ในกระโจมนั้น แล้วให้ปั้นรูปสิงห์ 4 ตัว ใส่ไว้ในอุโมงที่ดอย (ภูเขา) สิงห์กุตระด้วย หลังจากนั้น พระพุทธองค์ ทรงให้ใช้พระหัตถ์ลูบเอาพระเกศาจำนวน 1 เส้น และได้มอบให้กับพระยาคำแดง เพื่อนำไปบรรจุไว้ที่กระโจมแห่งนั้นด้วย แล้วพระพุทธองค์ก็ได้ทรงตรัสไว้ว่า หลังจากพระองค์เสด็จดับขันธ์ปรินิพานไปแล้วภายภาคหน้า จะมีพระอรหันต์นำเอาพระบรมสารีริกธาตุนิ้วมือข้างขวาของพระองค์ มาเก็บรักษาเป็นพุทธบูชา ณ ดอยแห่งนี้ด้วย และ เมืองพุทธรส หรือ เมืองสิงห์กุตรนครแห่งนี้ จะว่างจากการมีเจ้าเมืองหรือไร้ผู้คนไปสักชั่วระยะหนึ่ง เนื่องด้วยเจ้าเมืองผู้ปกครองประพฤติไม่เหมาะสม ไม่ถูกต้องจารีตประเพณี ไม่ปกครองบ้านเมืองด้วยทศพิธราชธรรม บ้านเมืองก็จะไม่เจริญ แล้วในที่สุด ก็จะกลับคืนมาเป็นเมืองที่ยิ่งใหญ่อีกครั้งหนึ่ง

พระยาสุริยวงศ์ษา ที่ได้เสด็จหนีไปครั้งเกิดเหตุการณ์สู้รบในเมืองนั้น เมื่อทราบเมืองสงบสุขดีแล้ว พระองค์ก็ได้เสด็จกลับเมืองของตนดังเดิม และต่อมา พระยาคำแดง ก็ได้ยกราชสมบัติของตน ให้กับพระยาสุริยวงศ์ษา ขึ้นเสวยราชสมบัติแทน แล้วพระยาคำแดง ก็ได้เสด็จออกผนวชเป็นพระฤาษีตราบสิ้นอายุขัย ก็ได้ไปบังเกิดบนสวรรค์ เมื่อเจ้าพระยาสุริยวงศา ได้เสวยราชสมบัติที่เหมืองสิงห์กุตระนครแห่งนี้แล้ว พระองค์ก็ทรงปกครองสั่งสอนพสกนิกรของพระองค์ ด้วยทศพิธราชธรรมตลอดมา ทรงทำบุญให้ทาน รักษาศีล ภาวนา มิเคยขาด บ้านเมืองก็มีความสุข มีความเจริญ จวบจนสิ้นอายุขัย นับตั้งแต่วันนั้นเป็นต้นมา ทุกวันเพ็ญวิสาขะ เดือน 8 เจ้าเมืองทุกคนและผู้ปกครองเมืองทุกคน จะทำการสรงน้ำพระธาตุและเจดีย์ และเจ้าเจ้านั่งดิน เพื่อตั้งจิตอธิษฐานขอให้พืชพันธุ์ธัญญาหาร มีความอุดมสมบูรณ์ ประชาชนมีความอยู่ดีกินดี ร่มเย็นเป็นสุขตราบนานเท่านาน